آمار مطالب

کل مطالب : 199
کل نظرات : 0

آمار کاربران

افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 1

کاربران آنلاین


آمار بازدید

بازدید امروز : 2
باردید دیروز : 0
بازدید هفته : 46
بازدید ماه : 467
بازدید سال : 827
بازدید کلی : 60533

تبادل لینک هوشمند

برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان اشائه اثار فرهنگی و هنری و آدرس art41.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.







نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)
تبلیغات
<-Text2->
نویسنده : غلامرضا کارگر شورکی-حسن
تاریخ : جمعه 29 مرداد 1395
نظرات

استاد راهنما دکتر پهلوانیان مدیر کل صدا و سیما ی مرکز یزد، استاد مشاور غلامرضا کارگر شورکی

 

تعداد بازدید از این مطلب: 536
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1


نویسنده : غلامرضا کارگر شورکی-حسن
تاریخ : جمعه 15 مرداد 1395
نظرات

نقد و بررسی کتاب «شبیه‏‌های شاد ؛درآمدی بر تعزیه و تعزیه‌‏های طنز مذهبی» و نمایش بخش‌‏هایی از فیلم شبیه‏‌شاد «باغبان»

نقد و بررسی کتاب «شبیه‏‌های شاد ؛درآمدی بر تعزیه و تعزیه‌‏های طنز مذهبی» و نمایش بخش‌‏هایی از فیلم شبیه‏‌شاد «باغبان»

نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب «شبیه‏‌های شاد؛ درآمدی بر تعزیه و تعزیه‏‌های طنز مذهبی» و نمایش بخش‌‏هایی از فیلم شبیه‌‏شاد «باغبان»، روز چهارشنبه 29/2/95 با حضور آقایان: غلامرضا کارگر شورکی مدرس دانشگاه آیت‌‏الله حائری یزدی و نویسنده کتاب شبیه‌‏های شاد؛ درآمدی بر تعزیه و تعزیه‏‌های طنز مذهبی، دکتر سیدمصطفی مختاباد استاد دانشگاه تربیت مدرس و جمعی از صاحب‏‌نظران و پژوهشگران در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

 

در ابتدای این نشست غلامرضا کارگر شورکی، نویسنده کتاب گفت: این کتاب، نگرشی متفاوت و دقیق به یکی از ابعاد ناشناخته هنر تعزیه دارد. وی با اشاره به اینکه تعزیه از شناخته‏‌ شده‏‌ترین هنرهای آیینی و ایرانی است، اظهار داشت:‌ در سال‏‌های اخیر در گروه‏‌های شرق‌‏شناسی دانشگاه‏‌های بزرگ اروپا و آمریکای شمالی، تعزیه را یکی از سرنخ‌‏های شناخت فرهنگ کهن ایران دانسته و به این باور رسیده‏‌اند که در این هنر کاملاً بومی ایرانی، روح ملتی حساس با انتظام و انسجام معمارگونه با سنت و خردی ظریف می‌‏تپد.

کارگر شورکی در ادامه با اشاره به اینکه این کتاب، نخستین اثر در زمینه تعزیه طنز در ایران بوده و به صورت میدانی و مبتنی بر مصاحبه انجام شده و کمتر امکان استفاده از منابع کتابخانه‌ای داشته است، افزود: این پژوهش می‌‏تواند مسیر جدیدی را پیش پای هنرمندان و فرهنگ دوستان بگذارد تا با نگاهی دوباره به فرهنگ عامه مرواریدهای درخشان‌‏تری را به دام اندیشه خود بیفکند تا این میراث معنوی شاد و قدیمی برای نسل امروز به یادگار مانده و از فراموش شدن در امان ماند.

این پژوهشگر در ادامه سخنان خود به تعریف تعزیه تراژدی و شبیه‏‌های شاد اشاره کرد و گفت:‌ واژة تعزیه در لغت به معنی سوگواری است اما در ایران اصطلاحاً به گونه‌‏ای نمایش آیینی، مذهبی که بر اساس واقعه کربلا و شهادت جانسوز امام حسین علیه‌‏السلام، دیگر وقایع مذهبی، قصه‌‏ها، داستان‏ه‌ای تاریخی و اساطیری قرار دارد، اطلاق می‌شود. وی در ادامه با اشاره به اینکه غم‌‏انگیز بودن، بر خلاف معنی لغوی تعزیه، شرط حتمی آن نیست و ممکن است گاهی شادی‏‌بخش باشد افزود:‌ با گذشت زمان، تحول و تکامل کمی و کیفی، گونه‏‌گونی و تعدد آن، تعزیه‌‏هایی در ذم دشمنان دین و خاندان پیامبر (ص) شکل گرفت که گاهی نه تنها صفت اندوهبار بودن را از دست داده، بلکه سخت مضحک و خنده‏‌آور نیز شده است. کارگر شورکی در ادامه گفت: شبیه‌‏های (تعزیه) شاد، گونه‏‌ای از شبیه است که قدما به آن اهمیت می‏‌دادند و در حسینیه و تکایا به شکل جالب و جذابی اجرا می‏‌کردند و با مضحکه قراردادن شخصیت و رفتار اشقیا مردم را شاد کرده و می‌‏خنداندند و از این طریق به تزکیه درون می‏پرداختند.

کارگر شورکی درباره جایگاه طنز در ادبیات تعزیه گفت: ساختار اصلی در تعزیه تقابل خیر و شر است. در بخش‏‌های طنز‏آمیز تعزیه رفتار، کردار و گفتار اشقیا مورد تمسخر قرار گرفته و زبونی، دنیا‏‏دوستی، ستمگری و مقام‌‏پرستی آن‌‏ها در مقایسه با نیک‏‌خواهی و ازخودگذشتگی اولیا به نمایش در می‌‏آید. وی در ادامه گفت: اشقیای تعزیه معمولاً با کلام، رفتار و خلق و خوی ناسالم، فطرت زشت خود را بروز می‏‌دهند و گاهی با حرکات مذبوحانه طنزآمیز تماشاگران را به خنده می‏اندازند. وی ضمن اشاره به نمونه‏‌هایی از شبیه شاد اظهار داشت: در تعزیه قیام مختارثقفی «ابوخلیق» شاعری از اشقیاست که به امید فرار از مجازات، خودش را به دیوانگی می‏زند و با پوشیدن لباس‏‌های پاره همچون دلقک‌‏ها رفتارهای سبک و مسخره از خود بروز می‏‌دهد.

وی به پیشینه تعزیه در شهرستان میبد اشاره کرد و گفت: اصولاً بافت معماری این شهر با مراسم شبیه‌‏خوانی عجین شده است، زیرا تمام محله‏‌های میبد، یک یا چند حسینیه دارد که در گذشته مخصوص شبیه‌‏خوانی طراحی و ساخته شده است و حالت سنتی شبیه‌‏خوانی در این خطه کویری و با توجه به اعتقادات مذهبی مردم شهرستان میبد، کاملاً حفظ شده است. وی در ادامه افزود: مردم این شهرستان، شبیه‌‏خوانی را جزء سنت و اعتقادات ملی و باورهای دینی و مذهبی خود می‌‏دانند. کارگر شورکی در ادامه بر این نکته تاکید کرد که هر چند در سال‏‌های اخیر اجرای شبیه‌‏های شاد کمرنگ شده است اما باز هم اجرای قابل قبولی دارد. وی در ادامه گفت: اجرای مراسم توسط گروه‌‏های تعزیه‌‏خوان در میبد، بیشتر محل‌ه‏ای و به صورت کاملاً سنتی است. وی در ادامه با اشاره به اینکه شبیه‌‏های شاد، در مناسبت‏‌های اعیاد به صحنه می‏رود، اظهار داشت: در هنگام برگزاری این تعزیه‏‌ها، حسینیه‏‌های محل اجرا مملو از جمعیت شده و گروه‏‌های حرفه‏ای در میبد با اجرای هنرمندانه خود، مردم را در برابر مخالف‌‏خوان‏‌های ظالم به خنده وامی‏دارند که بسیار جالب و تماشایی است.

 

این پژوهشگر در ادامه ضمن اشاره به برخی از تعزیه‏‌های شادی که در شهر میبد برگزار می‌شود، درباره تعزیه حضرت امام رضا (ع) و باغبان نیز گفت: قسمت ادبیات طنز در «تعزیه طنز یا شبیه شاد باغبان یا باغبون» فی‏‌البداهه است ولی قسمت امام‏‌خوان آن طبق شعر شبیه امام رضا (ع) خوانده می‌‏شود. وی درباره داستان این تعزیه اظهار داشت: یک روز حضرت امام رضا (ع) از صحرایی می‏گذرد و به یک باغی می‌‏رسد که باغبان آن باغ، حضرت را نمی‏‌شناسد حضرت با باغبان صحبت می‏‌کند و بعد از مدتی می‏‌گوید: ای باغبان برو داخل باغ و خوشه انگوری برایم بچین و بیاور و من همین‏جا ایستاده‏ام. باغبان تعجب می‌‏کند که در این موقع سال که درختان برگ ریخته و درختان انگور ندارند، چطور این آقا می‌‏گوید برو و خوشه انگوری بیاور. باغبان می‌‏رود کنار درختان باغ و متعجب می‌‏شود که درختان انگور دارند و خوشه انگوری می‏‌چیند و می‏‌خورد و فکر می‌‏کند که این معجزه را نباید به کسی بگوید حتی به حضرت امام رضا (ع). از باغ بیرون می‌‏آید و حضرت می‌‏فرماید که خوشه انگوری نیاوردی؟ باغبان می‏گوید خوشه انگوری نیست که به شما بدهم! حضرت می‌‏فرمایند که مطمئن هستی؟ باغبان می‏‌گوید: بله. حضرت با کمی تأمل و نگاهی به صورت او از وی می‏‌خواهد به درون باغ برود و باغش را در آتش ببیند.

قسمت طنز اینجاست که باغبان را مسخره می‏کنند که به حضرت دروغ گفته و قسمت خنده‏دار‏تر این است که باغبان هر چه آب روی درختان می‏ریزد، آتش شعله‌‏ور‏تر می‏شود و باغبان سراسیمه به دنبال حضرت می‏رود ولی حضرت رفته است و باغبان هر چه به این طرف و آن طرف می‏دود او را نمی‏‌یابد و چون لباسش هم آتش گرفته، خود را در آب و گل می‏‌اندازد و شکل خنده‌‏داری به خود می‏‌گیرد.

 

در ادامه این نشست دکتر مصطفی مختاباد با اشاره به اینکه پدیده تعزیه سینه به سینه و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده تا امروز به ما رسیده است افزود: همه ما در برابر  تندبادهای جهان مدرن و پست مدرن که برای یکسان‌‏سازی فرهنگ‏‌ها و به خصوص فرهنگ‏‌های بومی – سنتی در جریان است، مسئولیم و باید مقاومت کنیم. وی در ادامه تعزیه را پدیده‏ای ظریف، شکننده که دارای زیست‏گاه خاصی است عنوان کرد و گفت:‌ تعزیه در هر فضایی نمی‌‏تواند خلق شود و رشد نماید، چنانچه اگر  درشهرستان میبد تعزیه هنوز زنده مانده، به این دلیل است که زیست‏گاهش (محل خلق، رشد و نمو) در همان جا بوده است. مختاباد در ادامه تصریح کرد: چنانچه این مهم دچار تغییر و آسیب شود و یا اینکه نسلی که ذهن و پندار زیست‏گاه است از عرصه حیات خارج شود، بدون شک احیای این نوع پدیده ناممکن خواهد بود؛ زیرا از یک سو، ده‏ها عامل موجب شکل‌‏گیری، جریان‌‏مداری و تاریخ‏‌مداری پدیده تعزیه است و از سوی دیگر مردمی که به خاطر عشق، دلباختگی و شیفتگی به حفظ میراث معنوی کهن توجه نشان می‏‌دهند در پاسداری از تعزیه نقش مهمی دارند.

 

در ادامه نشست مختاباد ضمن اشاره به تهدیدات و خطرات موجود در برابر تعزیه اظهار داشت:: زبان گفت‏‌وگوی ساده تعزیه، آن را  دارای ساحت جهانی کرده است اما ناگفته پیداست که یک عده چشم طمع به تعزیه دارند و مصداق آن، اسم کتاب‌‏هایی است که در برخی کشورها به نگارش درآمده به طوری که حتی یکی، دو نمونه نیز در ایران ترجمه شده است. این پژوهشگر در ادامه گفت: این یک هشدار است که به راحتی می‏‌توان یک پدیده را به نام دیگری در دنیا معرفی کرد. وی در ادامه به خطراتی که در داخل ایران برای حفظ تعزیه وجود دارد، اشاره کرد و گفت: باید نهادی بوجود بیاید. البته در این‌‏باره با شهرداری تهران گفت‏‌و‏گوهایی به منظور احداث «تکیه ولایت» که شبیه‌‏سازی تکیه دولت آن روزگار است، انجام شده و امیدواریم هر چه زودتر به نتیجه برسد. مختاباد در ادامه به دانش تعزیه اشاره کرد و گفت: اگر چه تعزیه به این شکل، در حال از دست رفتن است، اما باید نسبت به حفظ دانش تعزیه تلاش کنیم. باید نهادهایی ایجاد شود و این حس، روح شیفتگی و عشق پژوهشگران و علاقه‌‏مندان پاس‏ داشته شود، چیزی که کمتر بدان پرداخته شده است.

مختاباد گفت: پژمردگی تعزیه، زنگ خطری برای همه است و باید برای حل این مشکل، مراکزی بپاخیزند تا با انجام پژوهش‏‌های موردی، سبب ارتقا و تقویت دانش این حوزه شوند. وی در ادامه اظهار داشت: با استمرار این حرکت خواهیم توانست، درخت برومند تعزیه را کماکان سراپا نگه داشته و نسبت به فراهم آمدن بستر مناسبی برای شکل‌‏گیری این گونه پژوهشی در دانشگاه‌‏ها، مراکز پژوهشی و ...   در ایران و سایر کشورهای جهان، به صورت یک جریان مستمر توفیق یابیم.

مختاباد درباره این نشست گفت: برگزاری این نشست مثبت و از منظر اینکه موضوع گفت‏وگوی «تعزیه‏‌های شاد» را در محافل علمی و پژوهشی فراهم آورده بسیار ارزشمند است. وی در ادامه افزود:‌ هنوز در مرحله مقدماتی موضوع قرار داریم و باید جامعه علمی، مطالعاتی را که در حوزه جدید انسان‌‏شناسی جدید تعزیه صورت گرفته استخراج کند؛ اینکه سایر کشورها دارای چه روش‏هایی هستند، هر چند ممکن است روش‏‌های آن‏ها برای ما کاربرد نداشته باشد اما باید روش‏‌های به‏‌روز شدن را شناسایی کنیم تا اگر مناسب مدل پژوهشی مورد استفاده ما بود، آن‏ها را به کار بگیریم و سپس جوانان علاقه‌‏مند به کار در این حوزه را تقویت کنیم.  

مختاباد در خاتمه گفت: تعزیه یک اقیانوس، جهان بی‏کرانه‏ و دنیای پر رمز و رازی است که اگر فرد به هر شکلی به آن وابستگی پیدا کند، نمی‏‌تواند از آن جدا بشود برای اینکه یک حسی ما را با خود می‌‏برد. مختاباد با تأکید بر اینکه باید فضای گفت‏‌و‏گو از این جنس را با راه‌کارهای مناسبی تقویت کنیم اظهار داشت: شاید هر فردی دانش آن را نداشته باشد، پژوهشگر این حوزه باید دارای حس، روح، انگیزه آرمان‏‌خواهی و عشق برای ورود به این عرصه باشد و در غیر این صورت، بدون شک این فرایند به ثمر نمی‌‏نشیند.

 

تعداد بازدید از این مطلب: 372
|
امتیاز مطلب : 65
|
تعداد امتیازدهندگان : 13
|
مجموع امتیاز : 13


نویسنده : غلامرضا کارگر شورکی-حسن
تاریخ : دو شنبه 11 مرداد 1395
نظرات

 

تعداد بازدید از این مطلب: 348
|
امتیاز مطلب : 45
|
تعداد امتیازدهندگان : 9
|
مجموع امتیاز : 9


به وبلاگ من خوش آمدید


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود